Soru: "Bir sohbette, Afganistan'da cereyan eden iç savaş konusu açıldı. Müslümanların birbiri ile savaştıkları üzerinde duruldu. Bu savaşta ölenlerin; şehid olup olamayacakları konusunda, farklı görüşler ortaya atıldı. (...) Bazı arkadaşlar, 'Farklı kavimlerden olan ve birbirleriyle savaşan Müslümanlardan biri haklı, biri haksız olabilir. Haksız olan, diğerini zulmen öldürmüş olur. Zulmen öldürülen Müslümana şehid denilebilir' iddiasını ortaya attılar. Mesele değişik açılardan tahlil edildi. (...) Müslüman olan, fakat İslam dini için şavaşmayan bir kimse şehid olabilir mi? Bir kimsenin şehid olabilmesi için hangi vasıflara haiz olması gerekir?"


CEVAP: Kur'an-ı Kerim'de, "Allah yolunda öldürülmüş olanlar için, ölüler demeyin. Bilakis onlar diridirler. Fakat siz (bunun keyfiyetini) iyice anlayamazsınız" (El Bakara Suresi, 154) hükmü beyan buyurulmuştur. Bir kimsenin şehid olabilmesi için; Allahu Teala (cc)'nın yolunda ve O'nun rızası kazanmak için cihad etmesi zaruridir. İmam-ı Merginani, "Şehid; müşriklerin katlettiği veya savaş meydanında kendisinde (katledildiğine dair) bir eser bulunan veya kendisini Müslümanların zulmen katlettiği kimselerdir"(1) tarifini yapmıştır. Bu tarifte; Müslümanlar tarafından zulmen öldürülen, diğer bir Müslümanın şehadeti de söz konusudur. Bir insanın şehid olabilmesi için, şu şartlara haiz olması gerekir: Birinci şart; Müslüman olmak ve Allah (cc) yolunda (fi'sebilillah) ihlasla savaşmaktır. İkinci şart; savaşan kimsenin akıllı ve buluğa ermiş olmasıdır. Üçüncü şart ise; zulmen öldürülmesidir.(2) Zulmen katledilme hâdisesi, savaş dışında da olabilecek bir hadisedir. Bu üç şartın birarada bulunması, şehidliğin tahakkuku için zaruridir. Bilindiği gibi ibadetlerin değişmeyen rüknü, ihlastır. İmam-ı Serahsi (rh.a), "Allahu Teala (cc)'nın rızasını kazanmak niyetiyle (ihlasla) cihad eden ve bu esnasında hayatını kaybeden kimselere şehid denilir"(3) tarifini yapmış ve bu inceliğe işaret etmiştir. Şehadet makamı; Allahu Teala (cc)'nın kendi yolunda, ihlasla cihad eden mü'minlere verdiği bir nimettir. Sadece Afganistan'da değil; dünyanın birçok bölgesinde, farklı kavimlerden olan Müslümanlar (maalesef) birbirleri ile savaşmaktadırlar. Kimin haklı, kimin haksız olduğunu tesbit etmek kolay değildir. Meselenin özü budur. Birbirimize dua edelim.

(1) İmam-ı Merginani- El Hidaye- Kahire: 1965 C: 1, Sh: 94. (2) Molla Hüsrev- Düreru'l Hükkam- İst.: 1307 C: 1, Sh: 168-169. (3) İmam-ı Serahsi- El Mebsut- Beyrut: ty C: 2, Sh: 51