Hastalık dimağda olmadıkça, kavli tasarrufata mâni olmadığından (3), hastanın talâkı vâki ve sahihtir.

Malına hakkı taallûk eden, yâni ikisi de hür ve - dinleri bir - olmakla, yekdiğere vâris olabilen, Zevceynden marîz zevcin, marazı mevtinde bile (4) zevcesine verdiği talâkı rec'î sıhhat halindeki talâkı rec'îye müsavi olup (5), mevtinden sonra iddet bâki oldukça, irse mâni olmadığı gibi (6), zevcin marazı mevtinde, zevcenin talep ve muvafakati olmayarak, ika ettiği talâkı bain dahi, iddet devâmınca irse mâni değildir (7).


Gerçi talâkı bain - hükmünde mübeyyen olduğu üzere - zevceynin irsine mânidir. Ve lâkin, marazı mevtte verilen, talâkı rec'î olmak kâfi iken, onun bâin olarak ika edilmesi, zevceyi mirastan mahrum etmek maksadına, haml olunarak o zevc, - firardan ismi fâil siygasiyle - «farr» tesmiye olunur. Ve - iddeti bâki - olan, yâni henüz iddeti bitmemiş bulunan zevcei mutallâkası ona, mirasçı edilir. Zevc, talâkı bain ikaı ile, kendi hakkını, kendisi iskat etmiş olduğundan, o müddet içinde, ondan evvel, zevcesinin vefatı takdirinde; ona varis olamaz.

Eğer zevce kendinin emir ve talebi veya muhalâası veyahut tefvîz suretinde, kendi ihtiyarı ile, ibane edilmiş olursa, hakkının iptaline kendisi çalışmış olmakla, tevrîs olunmaz.

Zevce, maraz halinde, hiyârı bülûğ, ve itk ile nefsini ihtiyar etmek veyahut kocasının oğlunu takbil veya onun gayri meşru talebine mutavaat misilli, mâsiyyette bulunmak suretiyle, firkat sebebine mübaşeret eylemiş olur ise, o dahi - bilmufarâka - fârre sayılarak, iddetinin inkızasından evvel vefat ettiğinde, zevci ona varis olur.

------------------

(3) Maraz, ehliyete münafi değildir. Gerek salât ve zekât gibi, hukukullahhakkında veya kısas ve nafaka gibi hukuku ibad hakkında olan, hüküm ehliyetiolsun, gerek nikâh ve talâk ve islâm gibi, ehliyeti ibare olsun, maraz bunlardan hiçbirinin sıhhatine mâni ve vücubune münâfi olmaz.

(4)«Marazi mevt» o hastalıktır ki, ekseriya onda, ölüm korkusu olduğu halde, hasta erkek ise, evi dışında, ve kadın ise, ev içinde olan işlerini görmektenâciz olup, bu hal üzere bir sene geçmeden, vefat eyleye, gerek yatmakta olsun vegerek olmasın.

Kısas ve recm ve mübareze- gibi, helâk ve tehlike zamanı dahi, marazı-mevt gibidir.

(5) Bu bapta zevcenin rızası ve ademi rızası ve talâkı rec'î talep etmesi ve hattâ —alelitlâk— talâk istemesi dahi aynıdır. Yalnız talâk, recîye münsariftir.

(6) Talâk vaktinde, kitabiye yahut memlûke bulunan zevce, İddet içinde, müslime veya mu'taka olmak dahi, böyledir ki, zevcine o dahi, vâris olur.

(7) Onun iddeti —tarafeyn indinde— iki müddetin en uzak olanıdır.