Kitab-ı Kerimde «Allah için haccetmek insanlar üzerine bir borçtur.» (Ali İmran: 97) ve «İnsanları hacca çağır, onlar yürüyerek veya uzak yollardan gelen bineklere binerek sana gelirler.» (Hacc: 27) buyrulduğu gibi, hadis-i şerifte dahi «İslâm beş temel üzerine kurulmuştur: Allahtan başka tanrı olmadığına ve Muhammed (S.A.V.) in Allahın resûlü olduğuna inanmak, Namazı kılmak, Zekâtı vermek, Hac etmek ve Ramazan orucunu tutmaktır.» «Bilmez misiniz ki; İslâm kendinden öncesini, hicret kendinden öncesini, Hac dahi kendinden öncesini silip süpürmüştür.» (1) buyurmuştur.


Sahihi Buharîde şöyle anlatılmıştır. Hz. Âişe (R.A.)den rivayet olunmuştur ki, Efendimiz (S.A.V.)e «Ya Resûlullah biz cihadı, amellerin en efdali olarak görüyoruz. Biz cihad etmiyelim mi?» diye sorduklarında. Efendimiz: «Siz kadınlar için efdal olan cihad haccı mebrûrdur.» buyurmuşlar. Ebû Hüreyre (R.A.)den mervidir ki: «Ben Resûlullahın, fısk ve refes işlemeden hacceden kimse anadan doğmuş gibi döner buyurduğunu işittim.» (2). Keşful-Gumme'de ise Efendimizin «Allahım hacıları ve onlara müzahir olanları sen affeyle!» diye duâ buyurduğu kayıtlıdır.

Hac, cihad gibi olmayıp farzı ayn olduğundan (3), hacca gitmenin, cevazında, ebeveynin rizaları şart değilse de (4), — ebeveynin rızaları olmaksızın — hacca gitmenin cevazı, ebeveynin istiğnalariyle mukayyeddir. Eğer, bir kimsenin ebeveyninden biri, hizmetine muhtaç ise, onun rızası olmıyarak, o kimsenin hacca gitmesi mekrûh olur. Ebeveynin olmaması halinde, ced ile cedde, ebeveyn gibidir.

Farz olan hac, valideyne taatten efdâldir. Nafile olan hac öyle değildir (5). Zenginin haccı, fakirin haccından efdâldir.

Mekkei mükerremede mücaveret, beyti muazzamın hukukuna ve hareme hakkiyle, müraat olunamıyacağı cihetle, Hazreti imam nezdinde mekrûhtur (6). İmameyn, keraheti nefy eylemişlerdir (7).

------------------

(1) Son hadisi şerif, Hazreti İbni Ömere hitaben varit olmuştur.

(2) Bu hadîsi şerif, haç sebeplerinin hâmişinde de geçti.

(3) Üzerine hac farz olan kimse, hacca mı gitmek efdaldir yoksa, gazâya mıgitmek efdaldir? Cevabı: Hacca gitmek efdaldir.

(4) Üzerine hac farz olan kimseye, hacca gitmek istedikte, babası — şer'a uymayan vecihte — kendisini hacca gitmekten men'e kaadir olur mu? Cevabı: Olamaz.

(5) Farz olan hac ile nafile hac için kitabın baş tarafına müracaat ediniz

(6) Hukuku müraat emrinde, kendisine itimadı olana göre kerahet yok demektir. Medinei Münevverede mücaveret dahi, Mekkei Mükerremede, mücaveretgibidir.

Kitâb-us-salâtta geçen ve kitabı Savmda da gösterilen (mesacidi selâse) ahkâmından zahir olduğu üzere, Mekkei Mükerreme, Medinei Münevvereden efdaldir. Merkadı mukaddesei hazreti Resûlü efham (salâvatullahi teâlâ aleyhi) bundan müstesnadır ki, o câyı dilâra, her yerden ve hattâ Kâbeden ve arz kürsîden efdaldir.

(7) Seyyid Ebüs-sûudun ifadesine göre, onlarca mücaveret müstahaptır.