Kalbi ayn ki, istihale dahi denir. Bir mahiyyetin başka bir mahiyyete münkalib olmasıdır (3). Lâşe ve hattâ hınzır, tuzlada kalıp (4) tuz olmak ve gübre, toprak kesilmek ve tezek yanıp kül olmak ve şarap sirkeye dönmek ve misk âhûsunun kam, misk olmak gibi.

(Zatın tahavvülü, ona müretteb olan vasfın dahi zevâlini istilzam eder: Nutfe necistir, alâka olur yine necis kalır. Mudga oldukta tahir olur. Kuyuya düşen ters, kuyu çamuru olup kalmak ve yere gömülen ters, toprak olmak dahi böyledir) (5).

Üzüm usaresi, şıra halinde iken temiz ve şarap olmakla necis olup, sirkeye dönmekle tekrar temiz olur.

Pis olan zeytin yağı dahi, sabun olmakla, temiz olur. Nitekim (galy) kaynamada bahsedilecektir.

------------------


(3) Muhaşşi der ki, istihalenin (mahiyyet değişmesinin) meydanda olan pisliğitemizleyici olması, İmam Muhammed kavlidir ve İmam Ebu Hanîfe hazretlerinden rivayettir. Ekseri mezayih dahi, bunun üzerinedir. Fetva için, muhtar olan da budur.İmam Ebu Yûsuf hazretleri, istihale mutahhir olamaz, zira, necasetin eczası bâkidir,dedi.

(4) Tuzlaya, gerek diri olarak düşmüş olsun, gereh ölü halde atılmış bulunsun.

(5) Tahtâvî der ki, bundan, «asli özre olan karabalçığın pis kokusu, onun necisliğini iktiza etmez» olduğu müstefad olmuştur.